محمد مجذوب تبریزیمصادر بر اینکه اسم او محمد مجذوب تبریزی است متفق هستند اما در اوصاف و عناوین او اختلاف نظر است. مجذوب از علمای معروف قرن یازدهم هجری است در وسعت مشرب و سلوک و کثرت ذوق تصوف بر کمال بوده، طلاب تبریز هر روز در حلقه درس وی از بیانات شیرین وی فیض‌ها می‌برده‌اند، غزلیات و مثنویات سلیس و روانی منظوم فرموده‌اند. اطلاعات کافی از زندگیش در دست نیست تنها فقط اطلاعاتی که نصر آبادی و ولی قلی شاملو که از معاصرین او بودند در موردش ذکر کرده‌اند می‌باشد که به نقل آنها می‌پردازیم: ۱ - معرفی اجمالیاو در شعر و شاعری ید طویلی داشته است در اشعارش متخلص به مجذوب بوده است و به سبک حافظ شیرازی شعر می‌سروده است. در تبریز شاگردان بسیاری در درس او حضور داشتند و در ریاض العلماء چنین گفته شده که او از شاگردان خلیل بن غازی قزوینی بود. او شاعر صوفی مسلک بوده و بر اصول مذهب شیعی خود نیز محافظت می‌کرد. او دو بار به خانه خدا به قصد اعمال حج سفر کرده است و عتبات مقدسه در نجف اشرف و کربلا معلی را زیارت کرده است و اشعاری را در مدح اهل‌بیت علیهم‌السّلام سروده است. ۲ - اقامت در تبریز و قزویناو در تبریز مدت زیاد زیست و در آنجا مشغول به تدریس شدند و در سال ۱۰۸۵ ق از تبریز به سمت قزوین به قصد دیدار با سلطان سلیمان صفوی عزیمت کردند و سلطان سلیمان صفوی او را مدرس در شهر شماخی قرار داد و به آنجا مسافرت کردند و مشغول به تدریس شدند و در همانجا نیز کتاب روضه الاذکار را تلخیص کردند و نام او را ریاض الزاهدین نامیدند. ۳ - تاسیس کتابخانهمجذوب در تبریز کتابخانه شخصی داشت که همایون فرخ در موردش چنین می‌گوید: کتابخانه مجذوب تبریزی: شرف الدین محمدرضا تبریزی متخلص به مجذوب از علما و شعرای عارف قرن یازدهم است که محضرش پیوسته مجمع طالب علمان و دانش پژوهان بوده است. در منزلش که به صورت خانقاه در تبریز دائر بوده کتابخانه‌ای فراهم آورده بود که مورد استفاده طالب علمان قرار می‌گرفته. مثنوی معروف به شاهراه نجات از اوست که به سال ۱۰۶۳ سروده است. کتاب‌هایی از کتابخانه متعلق به کتابخانه مجذوب تبریزی در کتابخانه مجلس شورای ملی موجود است. ۴ - وفاتبعد از ۴ سال از تالیف کتاب ریاض الزاهدین عالم دنیا را در سال ۱۰۹۳ ق بدرود گفتند. در مورد محل دفن او نیز مطلبی یافت نشده است و قبر او نیز معلوم نمی‌باشد. ۵ - آثار۱- در سال ۱۰۶۳ ق دیوان شعرش را به پایان رسانید ۲- در سال ۱۰۶۷ ق مثنوی شاهراه نجات را به پایان رسانید. ۳- در سال ۱۰۸۱ ق کتاب روضة الاذکار را تالیف نموده‌اند ۴- در سال ۱۰۸۳ ق در ماه مبارک رمضان شرح کتاب الحجه من کتاب الهدایا را تالیف نموده‌اند. ۵- سال ۱۰۸۸ ق کتاب التاییدات را تالیف نموده‌اند ۶- سال ۱۰۸۹ ق کتاب ریاض الزاهدین را تالیف نمودند ۶ - اساتیدبه خاطر اینکه مجذوب از معاصرین علامه مجلسی می‌باشد احتمال داده شده که بعضی از مشایخ علامه مجلسی جزء مشایخ او نیز باشند اما بعضی از اساتید او چنین می‌باشد: ۱- مولی خلیل بن غازی ۲- میرزا محمد استرابادی ۳- سید حسن قائنی ۴- مولی احمد ساوجی ۷ - عناوین مرتبطالهدایا لشیعة ائمة الهدی (کتاب) ۸ - منبعنرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. |